Ablacja serca to jedna z bardziej zaawansowanych metod leczenia arytmii serca. Zabieg staje się coraz bardziej popularny, ze względu na swoje działanie i małe ryzyko powikłań. Nieprawidłowa praca serca to poważna dolegliwość, która dotyczy kilkunastu milionów ludzi na całym świecie, bez względu na ich wiek czy status społeczny. Poza oczywistym wpływem na jakość życia zaburzenie rytmu serca, zwłaszcza nieleczone, może mieć nawet skutki śmiertelne. Współczesna medycyna wychodzi naprzeciw potrzebom chorych i udostępnia sposoby leczeni, które mogą pomóc w powrocie do swobodnego funkcjonowania oraz normalnej aktywności fizycznej.
Ablacja serca to zabieg mikrochirurgiczny, który polega na zniszczeniu lub odizolowaniu małych obszarów tkanki w sercu, odpowiedzialnych za nieregularne, szybkie bicie serca, zwane arytmiami. O zaburzonej pracy serca mówi się, gdy częstość skurczów przewyższa 100 uderzeń na minutę. Może wystąpić zarówno u osób młodych i zdrowych, np. podczas odczuwania bardzo silnego stresu, jednak często bywa powiązana z chorobami serca. Każdy przypadek arytmii jest zagrożeniem dla życia i wymaga konsultacji lekarskiej.
Ablacja jest jednym ze sposobów leczenia arytmii w mięśniu sercowym i może pomóc w poprawie jakości życia osób z problemami sercowymi. Jej głównym celem jest zredukowanie objawów choroby, ograniczenie pobytów w szpitalu i przewlekłego leczenia farmakologicznego. Przeprowadzenie zabiegu obniża częstość nieprzyjemnych i stresujących dla pacjenta incydentów wywoływanych przez nasilone objawy arytmii, takich jak napady duszności, utraty przytomności czy zatorowość płucna. W zaawansowanych przypadkach ablacja ma za zadanie przeciwdziałać rozwojowi niewydolności serca oraz nagłemu zgonowi sercowemu.
Konieczność wykonania zabiegu ablacji, każdorazowo uzależniona jest od decyzji lekarza kardiologa. Przed zdecydowaniem się na operację, należy dokładnie omówić korzyści i ryzyko wystąpienia powikłań.
W medycynie można wyróżnić dwa główne rodzaje ablacji chirurgicznej (przezskórnej):
Obydwa typy ablacji przezskórnej są stosowane w celu leczenia różnych chorób i zaburzeń, a ich wybór zależy od rodzaju i lokalizacji nieprawidłowych tkanek.
Ablacja serca jest stosowana w leczeniu różnych rodzajów arytmii, czyli zaburzeń rytmu serca. Wskazania do wykonania zabiegu zależą od rodzaju arytmii, jej nasilenia i są ustalane przez kardiologa lub elektrofizjologa serca. Wśród wskazań do wykonania ablacji wyróżnia się:
Przed zabiegiem ablacji wykonywane są badania diagnostyczne, takie jak holter EKG, echo serca oraz badania krwi, aby ocenić stan zdrowia serca i określić, które obszary są odpowiedzialne za przewodzenie impulsów indukujących arytmię. Lekarz zbiera także wywiad, aby przekazać anestezjologowi wykaz przyjmowanych leków oraz przedstawia skuteczność zabiegu na podstawie historii choroby danego pacjenta.
Zabieg ablacji wykonywany jest zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym, więc nie ma potrzeby podawania znieczulenia ogólnego. Anestezjolog może podać leki uspokajające, które należy wypić, popijając niewielką ilością wody, aby zminimalizować stres pacjenta przed zabiegiem.
Po przygotowaniu pacjenta rozpoczyna się ablacja przezskórna — kardiolog wprowadza cienką rurkę zwaną cewnikiem przez tętnicę udową lub żyłę szyjną do wnętrza serca. Następnie, za pomocą specjalnego urządzenia, do serca wprowadza się elektrody, które umożliwiają dokładne zlokalizowanie obszarów uznanych za źródło arytmii. Służy do tego mapowanie elektrofizjologiczne serca, polegające na wykonywaniu serii testów, w których elektrody rejestrują impulsy elektryczne w różnych obszarach, określając, które tkanki mięśnia sercowego powodują powstawanie arytmii. Mapowanie może trwać kilka godzin.
Gdy obszary odpowiedzialne za zaburzenia rytmu serca zostaną zidentyfikowane, lekarz w zależności od wybranej metody ablacji, używa energii fali o częstotliwości radiowej, lasera lub krioterapii do ich usunięcia lub zniszczenia. Procedura jest kontrolowana za pomocą obrazowania fluoroskopowego lub echokardiografii, co umożliwia precyzyjne przeprowadzenie ablacji.
Po przeprowadzeniu ablacji elektrody są usuwane, a miejsce wkłucia jest zamykane przy użyciu specjalnych plastrów lub szwów. Kardiolog wykonuje również serię testów, aby upewnić się, że zabieg przebiegł prawidłowo.
Mimo że ablacja serca jest skuteczną metodą leczenia zaburzeń rytmu serca, nie jest to procedura dla wszystkich pacjentów. Istnieją pewne przeciwwskazania, które mogą uniemożliwić wykonanie tej procedury lub zwiększyć ryzyko powikłań. Zalicza się do nich:
Ponadto, pacjenci z ciężkimi chorobami układu oddechowego lub chorobami zakaźnymi, a także osoby z niedoborem odporności, mogą być narażone na większe ryzyko powikłań po zabiegu.
Podobnie jak w przypadku każdej inwazyjnej procedury medycznej, istnieje ryzyko powikłań po zabiegu ablacji serca. Zazwyczaj są niewielkie i łatwe do leczenia, a te związane z sercem dotykają jedynie około 1-2% pacjentów. W trakcie zabiegu może dojść do uszkodzenia naczyń krwionośnych, co może powodować wzmożone krwawienie. Może także pojawić się krwiak w okolicy wkłucia lub przetoka tętniczo-żylna. Rzadkie powikłania to m.in. tamponada serca, uszkodzenie zastawek, zwężenie światła tętnicy płucnej, przebicie ściany serca, czy zakrzepica żył głębokich i udar mózgu.
Po zabiegu ablacji pacjentowi zazwyczaj zaleca się kilka dni odpoczynku, aby zminimalizować ryzyko powikłań i monitorować pracę serca. Po wypisie ze szpitala pacjent powinien unikać intensywnego wysiłku fizycznego przez kilka tygodni po zabiegu. Należy także regularnie kontrolować proces gojenia w miejscu wkłucia pod kątem krwawienia, opuchlizny, zaczerwienienia lub bólu. W przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów należy skontaktować się z lekarzem.
Pacjent powinien stosować się do zaleceń lekarza dotyczących przyjmowania leków przeciwkrzepliwych i antyarytmicznych, które pomagają w zapobieganiu powikłaniom po zabiegu. Bardzo istotna, dla zachowania skuteczności zabiegu jest zmiana stylu życia, diety i wprowadzenie aktywności fizycznej.