Nerwica lękowa to inaczej uogólnione zaburzenie lękowe, którego objawem jest odczucie silnego lęku. Może ono trwać tygodniami, miesiącami, a nawet latami, znacznie utrudniając funkcjonowanie. Zaburzenia lękowe uogólnione wywołują też nieprzyjemne objawy somatyczne, które jeszcze bardziej potęgują uczucie strachu.
Nerwica lękowa to szereg całej grupy zaburzeń psychicznych, które wyróżniają się odczuciem silnego, paraliżującego lęku o nieokreślonej przyczynie i źródle. Co prawda strach i lęk to normalne emocje, ale u niektórych osób reakcje lękowe nie są adekwatne do sytuacji. Chorzy na nerwicę lękową cały czas mają wrażenie, że są "w niebezpieczeństwie", ponieważ napady paniki czy bezradność pojawia się praktycznie w każdej chwili - nawet w przypadku sytuacji znanych.
Chociaż nerwica lękowa ma podłoże psychiczne, to jej objawy dotyczą zarówno aspektów psychicznych, jak i somatycznych. Typowym zjawiskiem jest też występowanie tzw. sprzężenia zwrotnego w nerwicy lękowej, które polega na tym, że objawy somatyczne pogłębiają lęk psychiczny. To z kolei pogłębia proces, jakim jest nasilenie objawów fizjologicznych. W rezultacie nieustannie nawarstwiają się objawy nerwicy lękowej. Stan ten utrzymuje się do chwili, aż to zjawisko nie zostanie przerwane odpowiednim leczeniem.
Objawy lękowe mogą powodować rozwój poważnych chorób - nawet powstawanie wrzodów żołądka czy zawał serca. Warto jednak pamiętać, że nerwica lękowa to nie tylko skutki dla zdrowia. Wpływa ona również na funkcjonowanie Pacjenta w społeczeństwie, utrudnia kontakty z innymi, a nawet całkowicie go wyklucza.
Nerwica lękowa przyjmuje różne oblicza. Zaburzenia lękowe mają charakter bardzo ogólny lub są powiązane z atakami paniki. W formie uogólnionej są przewlekłym stanem z objawami nerwicy, które utrzymują się przez około pół roku. Taki rodzaj zaburzenia lękowego objawia się ciągłym poczuciem niepokoju i napięcia, uniemożliwia wypoczynek i relaks. Nasilenie dolegliwości następuje zwykle w stanach wzmożonego stresu.
Zaburzenia z napadami paniki występują z kolei nagle, są silne i intensywne. Przyjmują formę gwałtownego lęku, który narasta, gdy pojawiają się objawy wegetatywne czy strach przed utratą kontroli. Atak nie trwa zwykle długo i nie jest zagrożeniem dla życia, chociaż Pacjent ma często wrażenie, że zaraz umrze. Przyczyny nerwicy obejmują też różne choroby fizyczne, np. taki, które uniemożliwiają normalne funkcjonowanie.
Objawy nerwicy są bardzo indywidualne i nie każdy Pacjent zmaga się z takimi samymi symptomami lub ich stopniem nasilenia. Dzieli się je m.in. na objawy psychiczne nerwicy, przyczyny natury somatycznej, zaburzenia funkcji poznawczych i zaburzenia emocjonalne. Najbardziej typowymi objawami nerwicy są z pewnością:
W przypadku zaburzeń lękowych i dolegliwości somatycznych można wyróżnić także np.:
Najdziwniejsze objawy nerwicy dotyczą też niedowładów czy problemów z mówieniem - a nawet napadów padaczkowych. U niektórych Pacjentów dochodzi również do tak poważnych stanów, jak ciąża urojona. Częste objawy dotyczą poza tym takich zjawisk, jak np.:
Do najczęstszych objawów nerwicy zalicza się także choroby neurologiczne czy obecność innych zaburzeń lękowych.
Nerwicę lękową wyróżnia występowanie uporczywego lęku, który towarzyszy Pacjentowi cały czas. Są one tak silne, stają się rodzajem postaci fobii. Do czynników powodujących nerwicę lękową wymienia się m.in.:
Stany lękowe występują też z innymi zaburzeniami psychicznymi - schizofrenia, zaburzenia osobowości. Mają jednak charakter indywidualny, dlatego każdy Pacjent może mieć inne źródło przyczyny problemu.
Leczenie zaburzeń nerwicowych dotyczy przede wszystkim psychoterapii połączonej z farmakoterapią. Psychiatra w trakcie spotkań uczy, jak efektywnie zarządzać lękiem oraz pokazuje nowe schematy myślenia czy zachowania. Terapia w przypadku nerwicy, daje też możliwość pracy nad przyczynami lęku. W efekcie Pacjent może przepracować dawne wydarzenia lub nauczyć się, jak się odstresować.
Leczenie farmakologiczne zalecane jest z kolei osobom, u których objawy psychosomatyczne utrudniają normalne funkcjonowanie. Stosuje się m.in. leki przeciwdepresyjne, przeciwlękowe, nasenne i uspokajające. Zawsze jednak lekarz musi postawić odpowiednią diagnozę nerwicy lękowej, aby wdrożyć indywidualny proces terapii dla konkretnego zaburzenia.
Zapobieganie nerwicy nie zawsze jest możliwe, ale warto pamiętać, że da się wdrożyć pewne zachowania, które pozwolą kontrolować lub zmniejszyć niepokojące objawy lęku. Należy przede wszystkim:
W przypadku depresji należy cały czas pozostawać pod opieką lekarza psychiatry - nawet wtedy, gdy objawy fizyczne, niepokój ruchowy, kołatania serca czy inne zaburzenia lękowe już ustały.
Niekontrolowane postępowanie z nerwicą lękową może powodować objawy podobne do uzależnienia od leków uspokajająco-nasennych. Dlatego trzeba zawsze korzystać ze wsparcia doświadczonych lekarzy.
Skutki uboczne w leczeniu nerwicy lękowej są inne w zależności od zastosowanej substancji farmakologicznej i Pacjenta. Wśród częstych działań niepożądanych wyróżnia się np. senność, uczucie ciężkości na klatce piersiowej czy przyrost masy ciała czy nudności.
Samo leczenie nerwicy lękowej nie powoduje żadnych negatywnych skutków ubocznych dla zdrowia.