Nerwica serca to jedna z postaci nerwicy lękowej, w której przyczyną objawów somatycznych jest podłoże psychiczne. Stwierdza się ją dopiero po wykluczeniu kardiologicznych przyczyn problemu. Na nerwicę cierpi nawet 20-25% społeczeństwa. Duża część pacjentów skarży się na dolegliwości sercowe, chociaż nie tylko. Dowiedz się, czym dokładnie jest nerwica serca.
Nerwica serca często występuje także pod nazwami takimi jak zespół Da Costa czy dystonia neurowegetatywna. Najczęściej klasyfikuje się ją jednak jako podkategorię w obrębie zaburzeń nerwicowych. Nawet trzy razy częściej dotyka kobiet, niż mężczyzn. Do grupy zaburzeń nerwicowych zalicza się między innymi zaburzenia lękowe, obsesyjno-kompulsywne, dysocjacyjne, adaptacyjne i występujące pod postacią somatyczną.
Nerwica powoduje nie tylko lęk i strach, ale również standardowe objawy somatyczne nerwicy serca takie jak nadmierne pocenie, ból i kłucie w klatce piersiowej. Aktualnie coraz rzadziej obwinia się za jej powstawanie wyłącznie zaburzenia psychiczne, a dostrzega coraz większą rolę neurotransmiterów w mózgu.
Do rozwoju nerwicy serca dochodzi najczęściej wówczas, gdy jest się narażonym na długotrwały, silny stres. Bezpośrednie przyczyny nerwicy serca u konkretnego pacjenta nie zawsze są znane - najczęściej są splotem rozmaitych czynników ryzyka. Do nich zaliczamy przykładowo przewlekły stres, traumy, zaburzenia w obrębie neurotransmiterów, stan fizyczny organizmu, czynniki indywidualne związane z reaktywnością czy temperamentem.
Ponieważ w nerwicy występuje przykładowo kołatanie serca, ból w klatce piersiowej czy inne dolegliwości ze strony układu krążenia łatwo pomylić ją ze schorzeniami kardiologicznymi. Część symptomów pokrywa się z tymi, które odczuwają pacjenci cierpiący na choroby serca, dlatego w pierwszej kolejności wykonuje się echo serca i inne badania kardiologiczne. Oprócz echa serca konieczne może być także wykonanie prób wysiłkowych, EKG czy założenie holtera EKG.
Podstawowe objawy nerwicy serca to przykładowo:
Wśród innych objawów nerwicy wymienia się przewlekłe zmęczenie, osłabienie, przyspieszone tętno i inne objawy zaburzeń lękowych. Schorzenie powoduje także ogólny dyskomfort, lęk, nerwowość czy niepokój. Dolegliwości występują niejednokrotnie w całkowicie przypadkowych momentach, w których zdawać by się mogło, że nie ma bodźca mogącego wywołać silny stres u pacjenta. Objawy ze strony układu sercowo naczyniowego nie są skorelowane z wysiłkiem fizycznym. W ciężkich przypadkach nerwicy serca może dochodzić nawet do omdleń.
Przyspieszone bicie serca i inne dolegliwości na ogół wiązane z nerwicą serca mogą zwiastować również poważną chorobę serca np. zawał serca, zapalenie mięśnia sercowego czy inny ostry stan kardiologiczny. To naturalne, że w przypadku takich objawów doświadczamy lęku o własne zdrowie. Pacjenci borykający się z przewlekłym stresem, niejednokrotnie nie wiążą występowania objawów z przebywaniem w sytuacjach stresowych.
Zazwyczaj pierwszym krokiem u większości pacjentów jest wizyta u internisty lub konsultacja z kardiologiem. Pacjenci najczęściej dopiero na samym końcu trafiają do psychiatry, ze względu na objawy nieprzypominające w pełni zaburzeń lękowych. Objawy nerwicy serca takie jak wzmożona potliwość, uczucie arytmii, uczucie gorąca i inne dolegliwości w obrębie serca powstają nie tylko w wyniku silnego stresu, ale także w zaburzeniach pracy serca.
Proces diagnozy rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu - analizy symptomów, przebytych w przeszłości schorzeń oraz przyjmowanych leków. Podobne objawy mogą występować w przypadku nieprawidłowo dobranych leków. Wówczas, żeby uspokoić serce, wystarczy zamienić je na inne, niepowodujące skutków ubocznych. Przeprowadza się podstawowe badania laboratoryjne, RTG klatki piersiowej czy echo serca. Żeby zdiagnozować nerwicę serca, należy wykluczyć wszystkie przyczyny kardiologiczne choroby. Nieleczona nerwica serca może prowadzić do pogłębienia się problemu i znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie.
Leczenie nerwicy serca przeprowadza się u lekarza-psychiatry, który może odróżnić nerwicę od innych schorzeń psychicznych. Specjalista ten najczęściej zaleca leczenie farmakologiczne, czyli w tym przypadku zazwyczaj leki uspokajające, stosowane codziennie. W przypadku choroby o znacznym nasileniu może zdecydować także o czasowym wprowadzeniu leków uspokajających, które stosuje się doraźnie np. nagłych sytuacjach pojawiających się w życiu pacjenta. Żeby skutecznie leczyć nerwicę serca, duże znaczenie ma także zmiana codziennych nawyków - odstawienie używek, wysypianie się, odpowiednia dieta i ilość aktywności fizycznej.
W zaburzeniach lękowych ważne jest unikanie sytuacji stresowych. Niestety często bodźcem wyzwalającym stres, wiążącym się również ze wzrostem przepływu krwi są sytuacje codzienne, które u większości populacji nie wywołują stresu. W leczeniu nerwicy serca oprócz farmakologii zalecana jest także psychoterapia prowadzona pod okiem psychoterapeuty. Specjalista wspólnie z pacjentem opracuje techniki radzenia sobie ze stresem, a także zmodyfikuje nieprawidłowe reakcje na niektóre bodźce.