Choroba Alzheimera to jedna z najbardziej druzgocących chorób neurodegeneracyjnych, która rujnuje nie tylko zdolność do zapamiętywania, ale także fundamentalnie zmienia tożsamość jednostki. Miliony ludzi na całym świecie doświadcza stopniowego zaniku pamięci, co stawia ich przed trudnymi wyzwaniami. W tym artykule weźmiemy pod lupę chorobę Alzheimera, przedstawimy jej objawy, przebieg, przyczyny oraz leczenie.
Choroba Alzheimera to postępująca, neurodegeneracyjna choroba mózgu, która prowadzi do stopniowej utraty pamięci, myślenia oraz zdolności wykonywania codziennych czynności. Jest najczęstszą przyczyną demencji, objawiającej się trudnościami w funkcjonowaniu społecznym i utrzymaniu normalnego życia.
Zaburzenia pamięci oraz rozwój choroby znaczenie utrudniają funkcjonowanie chorym w codziennym życiu, dlatego też Pacjenci wymagają stałej i zaangażowanej opieki specjalistycznej.
Charakterystycznymi cechami w chorobie Alzheimera jest nagromadzenie patologicznych białek, tzw. blaszek amyloidowych i splotów neurofibrylarnych w mózgu.
Wystąpienie nieprawidłowych białek w mózgu prowadzi do zniszczenia komórek nerwowych. Zmniejszona liczba tych komórek skutkuje ograniczeniem produkcji substancji przekaźnikowych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania mózgu. To zaś wpływa negatywnie na zdolność mózgu do sprawnego przetwarzania informacji i utrzymania normalnych funkcji, co w konsekwencji objawia się utratą pamięci i trudnościami w wykonywaniu codziennych czynności.
Uszkodzenie komórek mózgowych przez stres oksydacyjny i procesy zapalne także może przyczynić się do rozwoju choroby. Podobnie zmiany w poziomie neurotransmiterów, takich jak acetylocholina, serotonina czy noradrenalina, mogą wpływać na funkcjonowanie mózgu i być związane z objawami choroby.
Wykazano, że około 95% wszystkich zachorowań na chorobę Alzheimera to tak zwane przypadki sporadyczne, niewystępujące w rodzinie. Badacze uważają, że na rozwój otępienia wpływ mają czynniki genetyczne oraz środowiskowe. Do tej pory zidentyfikowano liczne zmiany genetyczne w trzech konkretnych genach, które wiążą się z rozwinięciem choroby. Jednak dokładne przyczyny choroby Alzheimera nie są w pełni zrozumiane.
Jeśli chodzi o stopień wykształcenia, to niestety nie chroni on przed chorobą, ale udowodniono, że u takich osób choroba rozwija się później oraz ma łagodniejszy przebieg. Pacjenci cierpiący na zespół Downa, depresję, pourazowe uszkodzenie mózgu powyżej 65 roku życia, również są bardziej narażeni na rozwój choroby.
Alzheimer to choroba stopniowa i postępująca, średnio trwająca od 8 do 20 lat. Objawy Alzheimera możemy podzielić na wczesne i późne. Jeśli chodzi o wczesne objawy choroby Alzheimera, to często mogą być lekceważone oraz pomijane. W trakcie postępu choroby dochodzi do zaburzeń funkcji poznawczych i zachowania oraz zaburzeń pamięci świeżej, czyli takiej dotyczącej aktualnych wydarzeń.
Przebieg choroby może różnić się u każdego Pacjenta. Do klasycznych objawów choroby Alzheimera należą:
W miarę postępu choroby wyżej wymienione objawy się nasilają. Alzheimer występujący rodzinnie (prawdopodobnie o podłożu genetycznym) pierwsze objawy daje przeważnie wcześniej niż w przypadku typowej postaci choroby (przed 60 rokiem życia).
Niestety nie ma żadnego pojedynczego badania, które jest w stanie jednoznacznie pozwolić na rozpoznanie choroby Alzheimera. Dlatego też diagnostyka choroby na wczesnym etapie jest dość trudna. U większości pacjentów stopniowe pogarszanie się pamięci przez wiele lat nie powoduje upośledzenia codziennej aktywności i funkcjonowania. Choroba na tym etapie nie spełnia jeszcze kryteriów otępienia. Dlatego o tym etapie mówi się, że są to łagodne zaburzenia poznawcze.
W diagnostyce choroby Alzheimera najlepiej mogą pomóc osoby bliskie, które spędzają z Pacjentem dużo czasu, szczególnie podczas codziennych czynności oraz lekarz psychiatra. To one pierwsze zazwyczaj dostrzegają problem, subtelne objawy psychotyczne na wczesnym etapie choroby Alzheimera.
Wiadomo, że choroba Alzheimera dotyka głównie osoby starsze, choć czasem zdarzają się przypadki zachorowania w młodszym wieku. Pewne jest również, że ryzyko zachorowania jest większe w przypadku płci żeńskiej.
Ryzyko rozwoju choroby Alzheimera wzrasta około dwukrotnie, jeśli w rodzinie występował przypadek zespołu otępiennego. Dodatkowo występowanie chorób takich jak: cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze czy niewydolność serca oraz brak kontaktów społecznych i niska aktywność fizyczna to czynniki modyfikowalne zwiększające ryzyko choroby Alzheimera.
Wiele osób zastanawia się, czy da się całkowicie wyleczyć chorobę Alzheimera. Obecnie nie ma skutecznego lekarstwa na tę chorobę, co sprawia, że badania nad jej mechanizmami i możliwościami leczenia są obszarem intensywnych prac naukowych.
Leczenie choroby Alzheimera obecnie opiera się o różne formy terapii, których celem jest łagodzenie objawów, spowolnienie postępu choroby oraz poprawa jakości życia Pacjentów. Należą do nich: leki cholinesterazowe, leki NMDA, terapia zachowania i kognitywna, którą często proponuje psychiatra, opieka psychospołeczna czy leczenie farmakologiczne objawów dodatkowych
Jest wiele fundacji i organizacji na rzecz wsparcia i pomocy dla osób z chorobą Alzheimera. Warto skorzystać z ich pomocy i doświadczenia. Należy podkreślić, że skuteczność różnych form terapii może się różnić w zależności od stopnia zaawansowania choroby i indywidualnych cech Pacjenta.